Activities of daily living (ADLs)

Activities of daily living (ADLs or ADL) is a term used in healthcare to refer to people’s daily self-care activities. Sidney Katz i wsp. po raz pierwszy wymyślili ten termin w latach 50. ubiegłego wieku i od tego czasu termin ten był modyfikowany. Fizjoterapeuci i inni pracownicy służby zdrowia często wykorzystują zdolność lub niezdolność osoby do wykonywania ADL jako miarę jej stanu funkcjonalnego, szczególnie w odniesieniu do osób po urazach, z niepełnosprawnością i osób starszych.

A 2016 National Health Interview Survey w USA stwierdził, że 20,7% dorosłych w wieku 85 lat lub starszych, 7% osób w wieku od 75 do 84 lat i 3,4% osób w wieku od 65 do 74 lat potrzebowało pomocy w ADL. Ogólnie rzecz biorąc, 6,4% dorosłych w wieku ponad 65 lat potrzebowało pomocy w opiece osobistej w 2016 r.

Wyłania się wyraźny trend zwiększonej opieki ze względu na szybki wzrost liczby starszych dorosłych oraz ze względu na to, że szybciej rosnąca kohorta starszych dorosłych to osoby w wieku 80 lat i starsze. Ponad połowa osób w wieku od 85 do 89 lat (59 procent) potrzebuje opieki z powodów zdrowotnych lub związanych z funkcjonowaniem. Od 90 roku życia tylko mniejszość osób (24 procent) nie potrzebuje pomocy innych. Demencja jest częstym powodem, dla którego potrzebny jest opiekun rodzinny. W 2011 roku w USA 3,5 miliona z 4,9 miliona starszych dorosłych, którzy otrzymywali pomoc z powodów zdrowotnych lub związanych z funkcjonowaniem, zostało zaklasyfikowanych jako osoby z prawdopodobną demencją.

Podstawowe i instrumentalne ADL

Ogólnie, starsi dorośli muszą być w stanie radzić sobie z ADL i IADL, aby żyć samodzielnie bez pomocy innej osoby.

Podstawowe ADLs- są to podstawowe zadania związane z samoopieką

• Chodzenie (ambulansowanie) zdolność poruszania się po domu lub na zewnątrz.
• Karmienie, zdolność do podawania jedzenia z talerza do ust.
• Ubieranie się i pielęgnacja, zdolność do wybierania ubrań, zakładania ich i odpowiedniego dbania o swój wygląd osobisty.
• Kąpiel, zdolność do mycia twarzy i ciała w wannie lub pod prysznicem.
• Przemieszczanie się, zdolność do przemieszczania się z jednej pozycji ciała do drugiej. Obejmuje to zdolność do przemieszczania się z łóżka na krzesło lub na wózek inwalidzki. Może to również obejmować zdolność wstawania z łóżka lub krzesła w celu chwycenia chodzika lub innego urządzenia pomocniczego.

Instrumentalne ADLs – wymagają bardziej złożonych umiejętności myślenia, w tym umiejętności organizacyjnych.

• Zarządzanie finansami, takie jak płacenie rachunków i zarządzanie aktywami finansowymi.
• Zarządzanie transportem, poprzez prowadzenie samochodu lub organizowanie innych środków transportu.
• Zakupy i przygotowywanie posiłków, czyli wszystko, co jest potrzebne do przygotowania posiłku na stole. Obejmuje również zakupy odzieży i innych przedmiotów potrzebnych do codziennego życia.
• Sprzątanie domu i utrzymanie domu. Sprzątanie kuchni po jedzeniu, utrzymywanie pomieszczeń mieszkalnych w rozsądnej czystości i porządku oraz utrzymywanie porządku w domu.
• Zarządzanie komunikacją, np. telefoniczną i pocztową.
• Zarządzanie lekami, tj. uzyskiwanie leków i przyjmowanie ich zgodnie z zaleceniami.

Fizjoterapia

Fizjoterapeuci oceniają ADL i IADL jako część oceny „funkcji” osoby starszej. Problemy z ADLs i IADLs zazwyczaj odzwierciedlają problemy ze zdrowiem fizycznym i/lub zdrowiem poznawczym. Identyfikacja trudności funkcjonalnych może pomóc nam zdiagnozować i zarządzać problemami wpływającymi na ich codzienne życie.

Fizjoterapeuci pomagają ludziom wykonywać ADL poprzez terapię ćwiczeniami oraz poprawę siły i ruchomości stawów. Poprawa szybkości chodu, siły uchwytu, zmniejszenie bólu, poprawa równowagi itp. poprawiają zdolność osoby do wykonywania ADL. Rolą fizjoterapeuty jest również zachęcanie do ćwiczeń, przepisywanie ćwiczeń, a w razie potrzeby kierowanie do programów ćwiczeń, np. programu Otago. Wszystkie te czynności mogą pomóc w wykonywaniu ADL. Pomoc uzyskuje się również poprzez doradztwo i nauczanie korzystania z urządzeń wspomagających, np. chodzika na 4 kółkach, wkładek ortopedycznych

Badanie z 2016 r. dotyczące wpływu fizjoterapii w szpitalu na status ADL osób starszych wykazało wysoką skuteczność szpitalnego programu fizykoterapii w zakresie zmniejszenia ryzyka upadków, poprawy sprawności fizycznej, zwiększenia siły uścisku dłoni oraz poprawy parametrów subiektywnych, takich jak natężenie bólu, samoocena samopoczucia i mobilność.

W przeglądzie systematycznym z 2014 r. dotyczącym treningu funkcjonalnego w zakresie siły mięśni, funkcjonowania fizycznego i czynności życia codziennego u starszych dorosłych stwierdzono, że trening funkcjonalny może być lepszą opcją niż sam trening siły mięśni, jeśli celem jest zmniejszenie niepełnosprawności ADL u starszych dorosłych.Tak więc w celu poprawy ADL programy równowagi są dobrą opcją.

Mierniki wyników

Dostępne są różne mierniki wyników. Zarówno 1. wyniki specyficzne dla ADL i 2. Ogólne miary wyników

Szczególne ADL: np. Katz ADL, indeks Barthel, skala Lawton IADL, skala Bristol Activities of Daily Living, FIM.

Ogólne: np. TUG, chód na 10 metrów, siła uchwytu, skala równowagi Berga, test Romberga, BOOMER.