Benjamin Lee Whorf (24 kwietnia 1897 – 26 lipca 1941) był amerykańskim lingwistą, antropologiem i inżynierem chemicznym. Chociaż nigdy nie przyjął nominacji akademickiej, jego praca miała ogromny wpływ na badania nad językiem, kulturą i myśleniem. Najbardziej znany jest jako jeden z twórców tzw. hipotezy Sapira-Whorfa, która miała fundamentalne znaczenie dla rozwoju etnolingwistyki. Teza ta, choć kontrowersyjna, zwróciła uwagę na związek między strukturą gramatyczną a sposobem myślenia i wartościami kulturowymi ludzi.

Życie

Whorf urodził się 24 kwietnia, 1897 roku w Winthrop w stanie Massachusetts. Benjamin był najstarszym z trzech synów Harry’ego Churcha Whorfa, artysty handlowego, i Sarah Lee Whorf. Po ukończeniu szkoły średniej Whorf podjął studia w Massachusetts Institute of Technology i uzyskał tytuł licencjata inżynierii chemicznej w 1918 roku.

W 1919 roku został inżynierem w Hartford Fire Insurance Company, gdzie pracował do 1941 roku, roku swojej śmierci. Zamieszkał w Whethersfield, Connecticut, gdzie pozostał do końca życia. W 1920 roku ożenił się z Cecilią Inez Peckham. Małżeństwo miało troje dzieci: Raymonda, Roberta i Celię.

W latach dwudziestych Whorf wymieniał listy z cenionymi uczonymi w dziedzinie lingwistyki, antropologii i archeologii, a także podróżował po Ameryce Środkowej, o której rozwijał wielkie zainteresowanie. W 1931 roku, świadomy napięć między religią a nauką, Whorf rozpoczął studia lingwistyczne na Uniwersytecie Yale pod kierunkiem amerykańskiego lingwisty i antropologa, Edwarda Sapira.

W 1936 roku Whorf został mianowany Honorary Research Fellow in Anthropology na Uniwersytecie Yale, a w 1937 roku otrzymał Sterling Fellowship. Został wykładowcą antropologii na Uniwersytecie Yale w 1937 roku i kontynuował to do 1938 roku, kiedy to zaczął doświadczać poważnych problemów zdrowotnych. Mimo to opublikował kilka esejów we wpływowych czasopismach naukowych, w tym w American Anthropologist i MIT’s Technology Review.

W wieku 44 lat, w lipcu 1941 roku, Whorf zmarł na raka w swoim domu w Whethersfield, Connecticut.

Praca

Niektóre z wczesnych prac Whorfa nad teorią lingwistyczną były zainspirowane raportami, które pisał na temat strat ubezpieczeniowych, gdzie nieporozumienia wynikały z różnego postrzegania sytuacji. W jednym ze słynnych incydentów pracownik, dla którego angielski nie był językiem ojczystym, umieścił beczki z cieczą w pobliżu grzejnika, sądząc, że skoro „łatwopalna” ciecz spłonie, to „wysoce łatwopalna” nie. Jego referaty i wykłady zawierały przykłady zarówno z jego pracy ubezpieczeniowej, jak i pracy w terenie z Hopi i innymi językami amerykańskimi.

Podstawowym obszarem zainteresowań językoznawczych Whorfa było badanie języków rdzennych Amerykanów, szczególnie tych z Mezoameryki. Stał się sławny dzięki swoim pracom terenowym nad językami rdzennych Amerykanów, zwłaszcza nad językiem Hopi, oraz dzięki teorii, która przez innych została nazwana „zasadą względności językowej” lub hipotezą Sapira-Whorfa, podejściem do językoznawstwa porównawczego, które opracował wraz z Edwardem Sapirem. Whorf rozpowszechniał swoje idee nie tylko publikując liczne artykuły techniczne, ale także tworząc pisma przystępne dla laików oraz wygłaszając porywające, dobrze przyjęte wykłady.

Hipoteza Sapira-Whorfa dotyczyła przede wszystkim sposobu, w jaki język wpływa na procesy umysłowe. Czasami nazywana hipotezą Whorfiana, teoria ta głosi, że język, którym posługuje się dana osoba, niezależnie od kultury, w której przebywa, wpływa na sposób, w jaki postrzega ona świat. Innymi słowy, sama struktura gramatyczna języka wpływa na poznanie.

Terminy „hipoteza Sapira-Whorfa” i „zasada względności językowej” zostały stworzone przez innych etnolingwistów. Wiele wersji tej teorii było proponowanych i dyskutowanych, niektóre pod nazwą zasady względności językowej, a czasami po prostu jako hipoteza Whorfa lub hipoteza Whorfa. Sam Whorf ostro sprzeciwiał się tym dwóm ostatnim nazwom, utrzymując, że wysunął wiele innych hipotez. Uważał, że jeśli przypisuje się mu jakąś szczególną teorię, to powinien mieć prawo do jej nazwania.

Mniej znany, ale wciąż ważny, jest jego wkład w badania nad językami Nahuatl i Mayan. Twierdził on, że Nahuatl jest „językiem oligosyntetycznym”, czyli językiem, który składa się z bardzo minimalistycznego zestawu korzeni, z których zbudowane są wszystkie słowa i wypowiedzi. Whorf skupił się na językowej naturze pisma Majów, twierdząc, że jest ono do pewnego stopnia sylabiczne. Oba twierdzenia Whorfa dotyczące tych języków zostały później poparte przez prace innych lingwistów.

Legacy

Większość prac Benjamina Whorfa została opublikowana pośmiertnie. Jego szeroko znany zbiór prac zatytułowany Language, Thought and Reality ukazał się dopiero w 1956 roku, kiedy to został opublikowany przez MIT Press. Rękopisy, które Whorf pozostawił, są nadal publikowane.

Wkład Benjamina Whorfa w dziedzinę etnolingwistyki, pomimo tego, że nigdy nie rozpoczął oficjalnej kariery w lingwistyce, wywarł dość wpływowy wpływ. W rzeczywistości etnolingwiści powszechnie zgadzają się, że kultura wpływa na język, ale kontrowersyjne jest to, czy język wpływa na kulturę, czy też nie. Jednak hipoteza Sapira-Whorfa nadal jest warta dyskusji.

Kariera naukowa Whorfa jest pociągająca ze względu na jego zdolność do zajmowania się wieloma dziedzinami jednocześnie. Otrzymał on formalne wykształcenie inżynierskie, ale był człowiekiem oczytanym i wysoce samoukiem. Whorf z powodzeniem pracował na pełen etat jako inżynier chemik w Hartford Fire Insurance Company, a mimo to jego wkład naukowy dorównywał wkładowi pełnoetatowego profesora badawczego. Proponowano mu wiele stanowisk naukowych, ale odmówił, twierdząc, że kariera inżyniera chemicznego zapewniała mu wygodniejsze życie i większą swobodę dla jego akademickich i intelektualnych poszukiwań.

Publikacje

• Carroll, John B. 1964. Language, Thought, and Reality: Selected Writings of Benjamin Lee Whorf. Cambridge, MA: The MIT Press. ISBN 0262730065
• Whorf, Benjamin Lee. 1933. The Phonetic Value of Certain Characters in Maya Writing. Periodicals Service Co. ISBN 0527012297
• Whorf, Benjamin Lee. 1943. Loan-words in Ancient Mexico. New Orleans: Tulane University of Louisiana.
• Whorf, Benjamin Lee. 1970 (oryginał 1942). Maya Hieroglyphs: An Extract from the Annual Report of the Smithsonian Institution for 1941. Seattle: Shorey Book Store.

.