Formacja lodowa, każda masa lodu występująca na kontynentach lub wodach powierzchniowych Ziemi. Masy takie powstają wszędzie tam, gdzie znaczne ilości ciekłej wody zamarzają i pozostają w stanie stałym przez pewien okres czasu. Znane przykłady to lodowce, góry lodowe, lód morski, sezonowo zamarzająca ziemia oraz lód gruntowy związany z wieczną zmarzliną, czyli wiecznie zamarzniętą glebą występującą w mroźnych regionach.

Prawie trzy czwarte słodkiej wody na Ziemi jest przechowywane w ogromnych pokrywach lodowych pokrywających Antarktydę i Grenlandię oraz w mniejszych pokrywach lodowych, lodowcach górskich i piedmontach rozsianych po całej reszcie świata. Te połacie wieloletniego lodu powstają na lądzie w wyniku zagęszczania i rekrystalizacji śniegu i innych form opadów pod ciężarem kolejnych warstw, które gromadzą się rok po roku. Występują one w każdym regionie, w tym na równiku na dużych wysokościach.

Lód rzeczny i jeziorny występuje również na znacznej części świata. Te tafle lodu pozostają na odpowiednich zbiornikach wód powierzchniowych przez różną długość czasu. Jeziora na Antarktydzie, na przykład, są całkowicie pokryte lodem przez cały rok, podczas gdy te w zimniejszych obszarach kontynentalnych Stanów Zjednoczonych doświadczają zamarzających temperatur wody powierzchniowej tylko przez około 100 dni w ciągu przeciętnego roku.

W wodach oceanicznych regionów polarnych lód występuje w postaci lodu morskiego i gór lodowych. Lód morski składa się z zamarzniętej słonej wody, która została rozbita i zakleszczona razem przez wiatr. W większości przypadków ma on tylko jeden do dwóch lat i rozszerza się zimą, pokrywając duże obszary oceanów. Wiosną i latem cieplejsze temperatury powodują topnienie lodu, co skutkuje cofaniem się jego granic. Te same cieplejsze warunki pogodowe sprzyjają cieleniu się (odłamywaniu) gór lodowych na krawędziach lodowców i szelfów lodowych od strony morza. Te duże kawałki lodu (niektóre mają długość kilku kilometrów) dryfują z prądem w kierunku umiarkowanych szerokości geograficznych.

Permafrost zazwyczaj składa się ze skał i cząstek gleby skonsolidowanych przez lód. Taki zamarznięty grunt występuje w regionach, gdzie temperatury poniżej 0° C (32° F) utrzymują się przez dwa lata lub dłużej (np. Arktyka i subarktyka). Szacuje się, że wieczna zmarzlina pokrywa prawie 25 procent powierzchni lądów. W wiecznej zmarzlinie występują różne formy lodu gruntowego. Najbardziej widoczną z nich jest lód liściasty, który często rozwija się w termicznych pęknięciach wiecznej zmarzliny w postaci klinowatych, pionowych lub pochylonych płatów o szerokości od 2,5 cm do 3 m i głębokości od 0,3 do 9 m. Inną wyróżniającą się formą jest lód pingwinowy. Inną wyróżniającą się formą jest lód pingo, który występuje poziomo lub w masach w kształcie soczewek.

.