Jest kilka powszechnych błędnych przekonań, o których powinieneś szybko zapomnieć, gdy po raz pierwszy dodasz tę słoneczną i błyskotliwą roślinę do swojego ogrodu.

Szybkie podsumowanie: nie pochodzi z Jerozolimy i zdecydowanie nie jest karczochem!

Z drugiej strony, są dwie rzeczy, o których absolutnie powinieneś pamiętać: to nie tylko piękny kwiat, ale jego korzenie (zwane „bulwami”) również stanowią pyszne źródło pożywienia.

Łącznie, jedzenie i przyjemności ogrodnicze sprawiły, że ta roślina botaniczna jest kwiatową rozkoszą i kulinarnym faworytem od wielu tysięcy lat – zarówno wśród rdzennych Amerykanów, jak i Europejczyków – z głęboką historią stojącą za jej wzrostem do globalnego uznania.

Prawdą jest, że niektóre niesamowite cechy tego żółtego kwiatu sprawiły, że był on wystarczająco kuszący, aby przenieść go przez Ocean Atlantycki – i będziemy to badać razem w tym artykule.

Poza zastosowaniami ogrodniczymi, topinambur może zobaczyć odrodzenie w swojej popularności, z kilkoma nowymi i interesującymi odkryciami na temat jego potencjalnego zdrowia i zastosowania leczniczego. Jest wiele do nauczenia się na temat historii tej fascynującej rośliny, jak uprawiać ją w swoim ogrodzie i najlepszych sposobów wykorzystania jej w kuchni i leczeniu domowym, gdy jest już gotowa do zbiorów.

Przyjrzyjrzyjmy się jej!

Historia

Nazywane również sunchokes, topinambury (Helianthus tuberosus) są dalekimi krewnymi obfitego, wielowarstwowego karczocha kulistego, który powszechnie widuje się w supermarkecie lub w kuchni śródziemnomorskiej.

Ważne jest, aby nie mieszać ich ze sobą – smakują zupełnie inaczej, a różne części każdej z roślin są używane w kuchni i medycynie.

W przeciwieństwie do karczochów, te przypominające słonecznik rośliny pochodzą z Ameryki Północnej, a nie z rejonu Morza Śródziemnego czy Izraela.

Uważano, że plemiona tubylcze z Równin Centralnych uprawiały je jako pożywienie i lekarstwo, i rozprzestrzeniały je w drodze handlu do innych plemion na całej reszcie kontynentu, ponieważ są bardzo pożywne i proste w uprawie.

Gdy francuscy osadnicy przybyli do Ameryki, znaleźli sunchokes uprawiane tak daleko na wschód jak Cape Cod, Massachusetts. Zainteresowani uprawą, przywieźli bulwę przez Atlantyk do Europy.

Tam stała się ona podstawą kuchni francuskiej, tak jak pozostaje do dziś. Smaczna, bulwiasta rozkosz kulinarna jest często uważana za bardziej orzechową, słodszą wersję ziemniaka do celów kulinarnych, z niezliczonymi francuskimi przepisami w obiegu – jak opisano w tym artykule z archiwum New York Times.

Przez setki lat od wprowadzenia do świata zachodniego, różne kultywary i odmiany zostały wybrane, wyhodowane i udoskonalone pod kątem smaku i wielkości bulw. Wiele wspaniałych kolorów jest również dostępnych do wyboru, aby podkreślić piękno każdego posiłku.

Połączenie europejskiego i rodzimego rolnictwa i kuchni przynosi nam wiedzę i techniki, które można łatwo wykorzystać do uprawy i jedzenia tej rozgrzewającej rośliny – lub nawet dodać ją do planu ogrodu na następny sezon!

Odmiany: Kolor i Wzorce Wzrostu

Zastanawiasz się, który rodzaj sunchoke najlepiej pasuje do Twojego ogrodu i potrzeb kulinarnych?

Zgodnie z przewodnikiem uprawy ekologicznej Mother Earth News, oto informacje o niektórych z najbardziej znaczących, smakowitych, kolorowych i łatwych w uprawie odmianach:

• Stampede- grube, okrągłe, gałkowate, ciemnobrązowe bulwy są najbardziej standardowe i „oryginalne” ze wszystkich odmian – dojrzewa wcześnie.
• Red Fuseau- długie i cienkie lub „szczytowe” czerwono-purpurowe bulwy, które dojrzewają nieco dłużej, ale są łatwiejsze w czyszczeniu i przygotowaniu niż inne, ze względu na ich mniej „gałkowate” i „pękate” korzenie, które mogą ukrywać trudne do usunięcia zabrudzenia.
• White Fuseau- jak odmiana czerwona, jadalne części są długie i cienkie, w jasnym białym odcieniu.
• Waldspinel- bardzo długa, czerwona odmiana, która jest często nazywana „palczatką” sunchokes.

Hodowla

Większość doświadczonych ogrodników donosi, że rozpoczęcie uprawy tych roślin nie wymaga wysiłku i jest bezproblemowe.

Większym wyzwaniem może być jednak utrzymanie twojej działki w taki sposób, aby się nie rozprzestrzeniała i nie wypychała innych roślin.

Jerozolimskie karczochy, pozostawione same sobie, będą rozprzestrzeniać się agresywnie i żarłocznie, więc dobrze jest mieć oko na to, jak są uprawiane, dając im strategiczne, ale wspierające miejsce na zewnątrz.

Siew i start

Miłą rzeczą w uprawie sunchokes: nie musisz zaczynać ich od nasion. Uzyskaj bulwy na wiosnę z lokalnego sklepu rolniczego lub ogrodniczego, lub poszukaj ich w Internecie, aby zapewnić „źródło” startowe dla twojej uprawy.

Lepiej jest zacząć od małych, młodych bulw. Nie czuj potrzeby, aby uzyskać większe, jak bardziej dojrzałe bulwy mają tendencję do trudniejszego czasu z przeszczepem w starszym wieku (choć większość może nadal obsługiwać go, jeśli to konieczne).

Odstępy:

„Prawo” odstępy zależy od tego, jak wiele chcesz produkować do kuchni (lub do dekoracji i przyjemności inaczej, zarówno kwiatów i bulw).

• Jeśli chcesz mieć małą działkę na początek, posadź ją w odległości około 14 cali.
• Jeśli chcesz mieć mnóstwo bulw i powiększającą się powierzchnię, Królewskie Towarzystwo Ogrodnicze w Wielkiej Brytanii (RHS) zaleca sadzenie każdej z nich w odległości około 5 stóp od siebie, odpowiednio dostosowując wielkość przestrzeni.
• Dodaj kompost lub naturalny nawóz wokół bulw, aby je rozkrzewić. Nie jest prawdopodobne, że będą potrzebowały karmienia, gdy dojrzeją.
  Podlej bulwy raz po posadzeniu, aż będą wilgotne. Później, chyba że warunki są wyjątkowo suche, nie trzeba będzie zbytnio zwracać uwagi na ich potrzeby podlewania.

Rules of Thumb

• Wybierz miejsce o neutralnym pH, w pełni nasłonecznione i dobrze osuszone, gdzie możesz przekopać glebę i umieścić bulwy, i upewnij się, że usunąłeś wszystkie konkurujące chwasty z miejsca. Umieść bulwy w ziemi, korzeniami do dołu i do góry, na głębokość około 5 cali, i przykryj.
• Możesz również wybrać dużą wannę lub pojemnik do sadzenia, aby ułatwić transport lub zapobiec inwazji na resztę ogrodu – lub spróbuj wykopać wannę lub pojemnik prosto do ziemi, aby „ogrodzić” bulwy, więc nie będą szaleć.
• Najważniejsze, trzymaj je z dala od innych roślin! Nie tylko rozprzestrzenią się i zajmą pobliskie grządki, jeśli nie będą regularnie zbierane lub przerzedzane, ale także wyrosną na wysokość średnio 5 stóp (maksymalnie 10 stóp), rzucając cień i pozbawiając pobliskie rośliny niezbędnego światła słonecznego.
• Wczesna wiosna to dobry czas na rozpoczęcie uprawy tej rośliny, ponieważ toleruje ona mróz. Aby jednak uzyskać najszybszy i najbardziej optymalny wzrost, należy ją sadzić po ustąpieniu zagrożenia mrozem.
• Szczepionki są tak odporne, że można je sadzić o każdej porze roku, o ile ziemia jest zdatna do uprawy i nie jest zamarznięta – choć sadzenie nowej bulwy w zimie może być mniej idealne, ponieważ takie warunki są trudne do przesadzenia.

Dbanie o dojrzałe rośliny

W przypadku topinamburu nie ma zbyt wiele do roboty. Ponieważ mogą stać się dość wysokimi roślinami, należy upewnić się, że wiatr, pogoda lub inne czynniki nie spowodują ich przewrócenia.

Zarządzanie wysokością:

Po zasadzeniu świeżych bulw i pojawieniu się pierwszych łodyg, należy rozważyć umieszczenie jeszcze więcej ziemi u podstawy dla stabilności.

RHS sugeruje, aby dodać jeszcze jedną warstwę około 6 cali wokół podstawy, z kompostu lub ziemi, aby zapobiec przewróceniu się ciężkich roślin.

• Możesz także ustawić pale, klatki lub kraty dla sunchokes, podobnie jak dla słonecznika (bliskiego krewnego).
• W kwestii krat: potężna postura rośliny może stanowić doskonałe paliki lub „żywe kraty” dla innych roślin pnących, takich jak fasola wielokwiatowa lub groch.
• Inna wskazówka: odetnij główki kwiatów od rośliny w połowie lata, aby zmniejszyć ich ciężar. Użyj ich jako letni bukiet lub dekoracji do domu.
• Usuwanie kwiatów przed nasiona tworzą również pomaga utrzymać roślinę z rozprzestrzeniania się, i staje się inwazyjne do innych części ogrodu. Heading do jesieni, przekierowuje energię z powrotem do korzeni, zapewniając wzrost większych i bardziej mięsiste bulwy.

Podlewanie uprawianych roślin:

Początkowe bulwy dziecko będzie potrzebować znacznie więcej uwagi podlewania niż uprawianych roślin. Nawet wtedy nie potrzebują zbyt wiele w porównaniu z innymi gatunkami i odmianami roślin o wysokich wymaganiach pielęgnacyjnych.

Jak tylko roślina stanie się samowystarczalna, możesz pozostawić podlewanie naturze. W przypadku suszy i suchych warunków, należy poświęcić roślinom trochę więcej uwagi przy podlewaniu.

Choroby i szkodniki:

Jak już pierwsza runda dojrzała i urosła, nie trzeba wiele zachęt, aby utrzymać je przy życiu i dobrze prosperować – łagodne podlewanie i zbieranie plonów to tylko sporadyczne zadania.

Jeśli uprawia się tę roślinę w jej ojczystych Stanach Zjednoczonych, topinambur dobrze się rozwija. Choroby i szkodniki nie są głównym powodem do niepokoju, ponieważ utrzymały one wystarczająco silne dzikie genetyki, aby łatwo się im oprzeć.
W obszarach poza USA, roślina może nie być tak odporna. RHS z Wielkiej Brytanii donosi, że ślimaki, ślimaki i sclerotinia może być problem.

• Ślimaki i ślimaki- zwykle tylko ryzyko dla młodych, rozwijających się bulw. Pułapki na piwo i miedź mogą skutecznie trzymać je na dystans.
• Sclerotinia- choroba grzybicza, która powoduje mięsistą, gnijącą podstawę łodygi i białą pleśń na zewnątrz. Usuń zaatakowane rośliny od razu – będziesz musiał zlikwidować całą plamę, ponieważ choroba pozostaje w glebie przez długi czas.

Zbieranie:

Największą nagrodą za uprawę tych słonecznych roślin może być spożywanie posiłków na nich – jednak najpierw musisz zebrać plon pieniężny przed przygotowaniem go do użytku kulinarnego.

Kiedy pierwsze oznaki zimna pojawiają się późną jesienią lub wczesną zimą, nadszedł czas, aby chwycić za szpadel lub łopatę i ponownie odwiedzić swoją działkę w celu zebrania plonów. Zbieranie tych bulw może nie różnić się od zbierania ziemniaków.

Czekając na nadejście najzimniejszych temperatur na danym obszarze, może wydawać się nieco dziwne w porównaniu z tym, jak zbiera się większość innych warzyw (zwykle robi się to PRZED groźbą mrozu). Ale topinambur jest twardy i z czasem przekonasz się, że zimna pogoda ma zaskakująco smaczny wpływ na twoje kulinarne doświadczenia!

• Wbij płytką łopatę lub szpadel w ziemię na głębokość około 1 stopy (czasami 2 stóp w bardziej ustabilizowanych łatach, ponieważ nowe bulwy mogą rozwijać się głębiej) wokół każdej pojedynczej łaty lub stanowiska w obrębie większej łaty.
• Luźnij i usuń bulwy, które chcesz zachować do jedzenia z ziemi, a resztę zostaw w glebie do ponownego wzrostu (i więcej bulw w przyszłym roku). Bądź dokładny i poczuj się w glebie dla bulw palcami, używając rękawiczek w razie potrzeby.
• Jak zaleca przewodnik ogrodnictwa ekologicznego Mother Earth News, możesz usunąć większe bulwy „wyboru” i pozostawić mniejsze bulwy za sobą, nie martwiąc się o problemy z ponownym rozmnażaniem.
• Jeśli masz szczególnie zatłoczoną, gęstą plamę (lub podejrzewasz, że dużo ekspansji wydarzyło się w sezonie), zdecyduj się na widelec do kopania zamiast łopaty. Pomoże to uniknąć nieumyślnego pocięcia lub innego uszkodzenia topinamburu, który ma pozostać nienaruszony dla przyszłego wzrostu i zbiorów.
• Przed przechowywaniem wypłucz i oczyść bulwy z brudu wodą, a następnie upewnij się, że są całkowicie suche przed ich schowaniem. Jeśli martwisz się o resztki wody po czyszczeniu, delikatnie osusz bulwy czystą ściereczką lub serwetką przed przechowywaniem.

Przewodnik po uprawie z Mother Earth News zaleca zbieranie po temperaturach gleby znacznie się ochłodziły, w celu poprawy tekstury i smaku bulw – co jesień lub zima prime czasy zbierania. Mrozy są znane z tego, że „osładzają” rośliny, tak jak w przypadku przezimowanego lub zebranego po mrozie jarmużu, pasternaku lub szpinaku.

Uważanie mrozów za potencjalnie korzystny wpływ na zbiory jest najlepszym powodem, dla którego warto poczekać ze zbieraniem sunchoke do nadejścia zimnej pogody. Chłodna gleba i mróz znacznie poprawiają smak sunchoke!

Chłodniejsze klimaty z mroźnymi zimami dają doskonałe zbiory jesienią, podczas gdy te z mniej intensywnymi zimami mogą poczekać do samej zimy – lub nawet zbierać bulwy stale przez całą zimę w razie potrzeby, biorąc pod uwagę, że ziemia nie jest zamarznięta – i tak, wasze sunchokes mogą dobrze radzić sobie z zimowymi zbiorami, ze względu na ich zakorzenioną naturalną odporność na zimę (cecha, która nie została z nich wypieczona przez udomowienie).)

Jeśli chcesz zachować bulwy do ponownego zasadzenia, sprzedaży lub rozdawania znajomym znającym się na roślinach, trzymaj się mniejszych korzeni, aby ułatwić transport i odmłodzenie.

Czy to do jedzenia, czy do przyszłego rozmnażania nasion, najlepiej przechowywać bulwy w chłodnym, suchym miejscu, jak lodówka lub piwnica, w papierowych torbach dla optymalnej suchości.

Planowanie na przyszłość

Nie chcesz, aby rośliny wróciły w przyszłym roku? Jeśli nie zamierzasz mieć więcej zbiorów w kolejnych sezonach, upewnij się, że dokładnie usuwasz WSZYSTKIE bulwy z działki, nawet te najmniejsze – w przeciwnym razie możesz oczekiwać, że wiosną ponownie pojawią się silne rośliny!

Pamiętaj o tym, że gałązki rozmnażają się bardzo obficie. Jest to dobre do przechowywania wielu pysznych bulw, ale złe do zwalczania chwastów i szkodników.

Sprawdź dokładnie wszystkie obszary swojej działki lub grządki, aby upewnić się, że pozbyłeś się ich wszystkich, nawet jeśli nie spodziewasz się, że się rozprzestrzeniły.

Gotowanie

A teraz przejdź do najbardziej ekscytującej części uprawy tych roślin – dodaj je do pysznych potraw!

Sunchokes zostały szeroko włączone do niektórych kuchni, w tym francuskiej i innych stylów europejskich, choć ich ogólna popularność zmniejszyła się w latach od II wojny światowej – okres, w którym roślina zapewniła tanie, łatwe do uprawy żywności w trudnych ekonomicznie czasach.

Po zakończeniu wojny, te skrobiowe bulwy zyskały reputację „jedzenia dla ubogich” i popadły w zapomnienie, całkowicie nieobecne w jadłospisach wykwintnych restauracji. Niezależnie od tego, sunchokes nadal posiadają cenny status w różnych tradycyjnych potrawach europejskich.

Bulwy mogą być jedzone na surowo lub gotowane, i ściśle pasują do tej samej niszy i profilu smakowego co niektóre odmiany ziemniaka.

Przygotowanie, gotowanie i jedzenie

• Scrub-a-dub- Bulwy powinny być dobrze wyszorowane pod zimną bieżącą wodą przed gotowaniem, aby usunąć wszelkie pozostałości brudu.
• Obrać (lub nie)- Niektórzy mogą zdecydować się na obranie ich cienkiej skórki, ale jest to opcjonalne. Użycie obieraczki do warzyw może być pomocne. Jeśli jesteś na rynku dla nowego, lubimy OXO Good Grips Swivel Peeler, bestseller na Amazon.
• Dodaj „twist”- Skrapiając sokiem z cytryny (domowej roboty, może?) bezpośrednio na pokrojone warzywa (lub dodając trochę do miski z zimną wodą, do której wkładasz pokrojone lub ogolone sunchokes przed dalszym przygotowaniem) może pomóc w zapobieganiu utlenianiu, temu samemu procesowi brązowienia lub ciemnienia, który zachodzi, gdy pokrojone jabłko lub ziemniak jest wystawiony na działanie powietrza. Dodanie odrobiny ekstra tuż przed podaniem również smakuje świetnie, naprawdę wydobywając smaki sunchoke!
• Bądź ostrożny- Bulwy zawierają węglowodany zwane inuliną, które mogą powodować gazy jelitowe, dyskomfort, a nawet biegunkę (zwłaszcza jeśli są spożywane na surowo) – podobnie jak fasola lub inne rośliny strączkowe.
• Tak wiele gotowanych opcji- Podobnie jak ziemniaki, możesz je piec, gotować, smażyć lub prażyć. Spróbuj zrobić z nich puree, puree lub puree, a nawet śmietanę do sosu lub zupy.
• Sałatki- Niektórzy miłośnicy tych chrupiących, orzechowych bulw cieszą się nimi na surowo, pokrojonymi w zapałki lub cienkie jak papier plasterki i podawanymi w sałatkach lub na szczycie innych dań.

Aby uzyskać te cienkie jak papier plasterki warzyw, będziesz potrzebować mandoliny. Spróbuj japońskiej krajalnicy mandolinowej Benriner, która jest bestsellerem na Amazon.

Rozważ dodanie bulwy do potraw, które wzmacniają i uzupełniają jej profil smakowy, takich jak te wykonane z następujących składników:

• Białe Wino
• Oliwa z oliwek
• Olej słonecznikowy
• Masło
• Śmietana
• Pieprz
• Ginger
• Czarny pieprz

.

• Kminek
• Gałka muszkatołowa
• Czosnek
• Ziemniaki
• Potrawa z kurczaka
• Bacon

Więcej sugestii na temat tego, jak łączyć warzywa, owoce i zioła, które zbierasz z innymi składnikami, sprawdź książkę ekspertów Karen Page i Andrew Dornenburg na ten temat, „The Flavor Bible.”

Health and Healing

NutritionData.com ujawnia, że ta orzechowa, dymna w smaku bulwa jest znana z tego, że zawiera znaczące ilości witamin B1 (tiaminy), B3 (niacyny) i C.

Jest również znaczącym źródłem minerałów, w tym miedzi, żelaza, fosforu i potasu, dostarczając jednocześnie makroskładników odżywczych, takich jak złożone węglowodany, zdrowy błonnik i białko.

Jak widać w ostatnim przeglądzie badań medycznych, topinambur zwrócił uwagę współczesnej medycyny: bulwy produkują znaczne ilości inuliny, naturalnego polisacharydu (czytaj: węglowodanu do przechowywania i błonnika pokarmowego), który wykazał korzystny wpływ na cukrzycę typu 2 i zarządzanie zespołem nieszczelnych jelit.

Pamiętajcie, im dłużej przechowujecie bulwy, tym mniej inuliny będą zawierać. Jej ilość będzie się zmniejszać i w końcu zaniknie z czasem, czyniąc je bliższymi w wartości odżywczej ziemniakom.

Do uprawy, jedzenia i leczenia

Po odsłonięciu tajemnic topinamburu, jest całkiem jasne, dlaczego będzie on mądrym dodatkiem do twojego ogrodu – i dlaczego powinieneś go spróbować!

Po pierwsze, jest dość łatwy w uprawie i zarządzaniu. Nawet lepiej, będziesz mieć pyszne plony żywności i piękne kwiaty, wszystko w jednym.

Nie przepadasz za słodkim i orzechowym smakiem ziemniaków? W każdym razie, masz wspaniały kwiat, który podkreśli piękno twojego podwórka – choć możesz przegapić jego potencjalne efekty zdrowotne!

Tak czy inaczej, wielu różnych ludzi i kultur cieszyło się uprawą sunchokes przez tysiące lat… nie bez powodu!

Jeśli jesteś żądnym przygód ogrodnikiem warzywnym, możesz cieszyć się uprawą tej bulwy wraz z innymi standardowymi produktami.

About Adrian White

Adrian White jest certyfikowanym zielarzem, rolnikiem ekologicznym oraz pisarzem i ekspertem w dziedzinie zdrowia/żywności. Jej celem jest połączenie świata naturalnego, holistycznego zdrowia i odżywiania z dziedziną żywności ekologicznej, ziołolecznictwa, ogrodnictwa i zrównoważonego rozwoju – czyli „Żywność jako lekarstwo” – poprzez jej pisarstwo.