Jedna z najbardziej rozpoznawalnych postaci w nauce, „Madame Curie” zawładnęła wyobraźnią publiczną na ponad 100 lat i zainspirowała pokolenia kobiet naukowców.
Marie Skłodowska Curie (1867-1934) była pierwszą osobą w historii, która otrzymała dwie Nagrody Nobla: pierwszą w 1903 roku w dziedzinie fizyki, dzieloną z Pierre’em Curie (jej mężem) i Henri Becquerelem za odkrycie zjawiska promieniotwórczości, a drugą w 1911 roku w dziedzinie chemii za odkrycie pierwiastków promieniotwórczych polonu i radu.
bio-curie.jpg
Marie Curie.
Edgar Fahs Smith Collection, Kislak Center for Special Collections, Rare Books and Manuscripts, University of Pennsylvania
Z Polski do Paryża i radioaktywne
Córka zubożałych polskich nauczycielek, Maria Skłodowska pracowała jako guwernantka w Polsce, aby utrzymać starszą siostrę w Paryżu, do której w końcu dołączyła. Już wcześniej zafascynowana chemią, podjęła zaawansowane studia naukowe na Sorbonie, gdzie poznała i poślubiła Pierre’a Curie, fizyka, który zyskał sławę dzięki swoim pracom nad efektem piezoelektrycznym. Jako temat swojej pracy magisterskiej wybrała dziedzinę, która właśnie otworzyła się dzięki odkryciu przez Wilhelma Roentgena promieniowania rentgenowskiego i obserwacji Becquerela tajemniczej mocy próbek soli uranu do naświetlania kliszy fotograficznej. Curie wkrótce przekonała męża, by przyłączył się do starań o wyizolowanie „radioaktywnej” substancji – słowo, które sama ukuła.
Polon i rad
W 1898 roku, po żmudnym wyizolowaniu różnych substancji poprzez kolejne reakcje chemiczne i krystalizację produktów, które następnie badano pod kątem ich zdolności do jonizacji powietrza, Curie ogłosili odkrycie polonu, a następnie soli radu o wadze około 0,1 grama, które uzyskano z ton rudy uranu. Po śmierci Pierre’a w 1906 roku, kiedy został przypadkowo potrącony przez wóz konny, Marie osiągnęła ich cel, jakim było wyprodukowanie czystego okazu radu.
bio-curie-vanityfair.jpg
Marie i Pierre Curie karykaturalnie przedstawieni w Vanity Fair, 22 grudnia 1904 roku. Pierre trzyma w górze rurkę ze świecącym radem.
Instytut Historii Nauki
Tuż przed I wojną światową utworzono dla niej we Francji i w Polsce instytuty radowe, których zadaniem było naukowe i medyczne wykorzystanie promieniotwórczości. W czasie wojny Curie zorganizowała polowy system przenośnych aparatów rentgenowskich, aby pomóc w leczeniu rannych francuskich żołnierzy.
Tragiczny koniec
Podczas swojej intensywnej kariery naukowej Curie wychowała dwie córki – częściowo z pomocą teścia. Jej starsza córka, Irène Joliot-Curie, została chemiczką nagrodzoną Nagrodą Nobla, również ze swoim mężem, Frédéric’iem Joliot. Matka i córka ostatecznie zmarły na białaczkę wywołaną długim kontaktem z materiałami radioaktywnymi.
Informacje zawarte w tej biografii zostały ostatnio zaktualizowane 4 grudnia 2017 r.
.