Ten artykuł jest zaadaptowany przez Thanissaro Bhikkhu z warsztatów, które prowadził na temat „Budda, Dhamma, Sangha: Potrójne Schronienie” w Barre Center for Buddhist Studies w dniach 16-18 czerwca 1995 roku.
Akt udania się po Schronienie wyznacza punkt, w którym ktoś decyduje się przyjąć Dhammę jako głównego przewodnika postępowania w swoim życiu. Oznacza to, że czyjś związek z praktyką Dhammy dojrzał z prostego zaangażowania w zobowiązanie. Aby zrozumieć dlaczego to zobowiązanie nazywane jest „schronieniem”, pomocne jest spojrzenie na historię tego zwyczaju.
W przedbuddyjskich Indiach, udanie się po schronienie oznaczało proklamowanie swojej wierności patronowi – potężnej osobie lub bogu – poddanie się dyrektywom patrona w nadziei otrzymania w zamian ochrony przed niebezpieczeństwem. We wczesnych latach nauczania Buddy, jego nowi zwolennicy przyjęli ten zwyczaj, aby wyrazić swoją wierność Buddzie, Dhammie i Sandze, ale w kontekście buddyjskim zwyczaj ten nabrał nowego znaczenia.
Buddyzm nie jest religią teistyczną, a więc osoba przyjmująca schronienie w buddyjskim sensie nie prosi Buddę osobiście o interwencję w celu zapewnienia ochrony. Mimo to, nauki Buddy koncentrują się na uświadomieniu sobie, że ludzkie życie jest najeżone niebezpieczeństwami – chciwością, gniewem i złudzeniem – i dlatego koncepcja schronienia jest centralną częścią ścieżki praktyki, jako że praktyka ma na celu uzyskanie uwolnienia od tych niebezpieczeństw. Ponieważ zarówno niebezpieczeństwa, jak i uwolnienie od nich pochodzą ostatecznie z umysłu, potrzebne są dwa poziomy schronienia: zewnętrzne schronienia, które dostarczają wzorców i wskazówek, abyśmy mogli zidentyfikować, które cechy umysłu prowadzą do niebezpieczeństwa, a które do uwolnienia; oraz wewnętrzne schronienia, tj. cechy prowadzące do uwolnienia, które rozwijamy w naszym własnym umyśle naśladując nasze zewnętrzne wzorce. Wewnętrzny poziom jest tym, gdzie znajduje się prawdziwe schronienie.
Tradycja udawania się do schronienia jest wciąż istotna dla naszej własnej praktyki dzisiaj, ponieważ stoimy w obliczu tych samych wewnętrznych niebezpieczeństw, które stały przed ludźmi w czasach Buddy. Wciąż potrzebujemy takiej samej ochrony jak oni. Przyjęcie schronienia w buddyjskim sensie jest zasadniczo aktem przyjęcia schronienia w doktrynie karmy. Jest to podobne do aktu podporządkowania się w tym sensie, że ktoś zobowiązuje się żyć zgodnie z przekonaniem, że działania oparte na umiejętnych intencjach prowadzą do szczęścia, podczas gdy działania oparte na nieumiejętnych intencjach prowadzą do cierpienia; jest to podobne do aktu domagania się ochrony w tym sensie, że ktoś ufa, iż postępując zgodnie z nauką, nie popadnie w nieszczęścia, które rodzi zła karma. Przyjęcie schronienia w ten sposób ostatecznie oznacza przyjęcie schronienia w jakości naszych własnych intencji, ponieważ tam właśnie leży istota karmy.
Zewnętrznymi schronieniami w Buddyzmie są Budda, Dhamma i Sangha, znane również jako Potrójny Klejnot. Są one nazywane klejnotami zarówno dlatego, że są cenne, jak i dlatego, że w starożytności wierzono, że klejnoty mają moc ochronną. Potrójny Klejnot przewyższa inne klejnoty w tym względzie, ponieważ jego ochronne moce mogą być wystawione na próbę i mogą prowadzić dalej niż moce jakiegokolwiek fizycznego klejnotu, aż do absolutnej wolności od niepewności królestwa starzenia się, choroby i śmierci.
Budda, na zewnętrznym poziomie, odnosi się do Siddhatthy Gotamy, indyjskiego księcia, który wyrzekł się swoich królewskich tytułów i udał się do lasu, medytując, aż w końcu osiągnął Przebudzenie. Przyjęcie schronienia w Buddzie oznacza, nie przyjęcie schronienia w nim jako osobie, ale przyjęcie schronienia w fakcie jego Przebudzenia: pokładanie zaufania w wierze, że rzeczywiście przebudził się do prawdy, że uczynił to poprzez rozwijanie cech, które my również możemy rozwijać, i że prawdy, do których się przebudził dostarczają najlepszej perspektywy dla prowadzenia naszego życia.
Dhamma, na zewnętrznym poziomie, odnosi się do ścieżki praktyki, której Budda nauczał swoich zwolenników. To z kolei jest podzielone na trzy poziomy: słowa jego nauk, akt wprowadzania tych nauk w życie i osiągnięcie Przebudzenia jako rezultat. Ten trójpodział słowa „Dhamma” jest w zasadzie mapą pokazującą jak wziąć zewnętrzne schronienia i uczynić je wewnętrznymi: poznanie nauk, wykorzystanie ich do rozwinięcia cech, które sam Budda wykorzystał do osiągnięcia Przebudzenia, a następnie urzeczywistnienie tego samego uwolnienia od niebezpieczeństwa, które on znalazł w jakości Bezśmiertelności, której możemy dotknąć wewnątrz.
Słowo Sangha, na poziomie zewnętrznym, ma dwa znaczenia: konwencjonalne i idealne. W swoim idealnym znaczeniu, Sangha składa się ze wszystkich ludzi, świeckich lub wyświęconych, którzy praktykowali Dhammę do tego stopnia, że uzyskali przynajmniej przebłysk Bezśmierci. W konwencjonalnym znaczeniu Sangha oznacza wspólnoty wyświęconych mnichów i mniszek. Te dwa znaczenia nakładają się na siebie, ale niekoniecznie są identyczne. Wielu członków idealnej Sanghi nie jest wyświęconych; wielu mnichów i mniszek nie dotknęło jeszcze Bezśmiertelnego. Wszyscy ci, którzy przyjmują schronienie w Buddzie, Dhammie i Sandze stają się członkami czterokrotnego zgromadzenia (parisa) wyznawców Buddy – mnichów, mniszek, świeckich mężczyzn i świeckich kobiet. Chociaż powszechnie uważa się, że wszyscy ludzie zaangażowani w praktykę Dhammy są członkami Sanghi, nie jest to prawdą. Tylko ci, którzy zostali wyświęceni są członkami konwencjonalnej Sanghi; tylko ci, którzy ujrzeli Bezśmiertelnego są członkami idealnej Sanghi. Niemniej jednak, wszyscy, którzy przyjęli schronienie w Potrójnym Klejnocie, ale nie należą do Sangi w żadnym z tych znaczeń wciąż liczą się jako prawdziwi buddyści w tym, że są członkami parisy Buddy.
Przyjmując schronienie w zewnętrznej Sandze, przyjmuje się schronienie w obu znaczeniach Sangi, ale te dwa znaczenia zapewniają różne poziomy schronienia. Konwencjonalna Sangha pomogła utrzymać nauki przy życiu przez ponad 2,500 lat. Bez niej nigdy nie dowiedzielibyśmy się, czego nauczał Budda. Jednak nie wszyscy członkowie konwencjonalnej Sanghi są wiarygodnymi wzorcami zachowania. Kiedy więc szukamy wskazówek w prowadzeniu swojego życia, musimy spojrzeć na żywe lub zapisane przykłady dostarczane przez idealnych członków Sangi. Bez ich przykładu, nie wiedzielibyśmy: (1) że Przebudzenie jest dostępne dla wszystkich, a nie tylko dla Buddy; oraz (2) jak Przebudzenie wyraża się w prawdziwym
Na poziomie wewnętrznym Budda, Dhamma i Sangha są zręcznymi cechami, które rozwijamy w sobie naśladując nasze zewnętrzne wzorce. Na przykład, Budda był osobą o mądrości, czystości i współczuciu. Kiedy rozwijamy te cechy, tworzą one nasze schronienie na poziomie wewnętrznym. Budda zasmakował Przebudzenia poprzez kultywowanie przekonania, wytrwałości, uważności, koncentracji i rozeznania. Kiedy rozwiniemy te same cechy do punktu, w którym osiągniemy Przebudzenie, to Przebudzenie jest naszym ostatecznym schronieniem. Jest to punkt, w którym trzy aspekty Potrójnego Klejnotu stają się jednym: poza zasięgiem chciwości, gniewu i złudzenia, a więc całkowicie bezpieczne.