Leczenie

Ogólne zasady leczenia zaburzeń odżywiania polegają na przyjęciu podejścia interdyscyplinarnego. Idealnie byłoby, gdyby w skład zespołu leczącego wchodzili: lekarz medycyny, psychiatra, dietetyk i terapeuta. Kluczowe znaczenie ma edukacja i zaangażowanie rodziny i innych członków sieci wsparcia. Skuteczna okazała się również konsekwencja w stosowaniu planu leczenia i nagradzanie zmian w zachowaniu. Terapia poznawczo-behawioralna, terapia interpersonalna i terapia rodzinna zostały wypróbowane i okazały się skuteczne. Jednak terapia poznawczo-behawioralna ma najwięcej dostępnych dowodów.1,2

Postaramy się tutaj przejrzeć głównie dowody dotyczące farmakoterapii w leczeniu zaburzeń odżywiania.

Anorexia nervosa. Pomimo początkowych obietnic, żaden z dostępnych leków nie okazał się bardzo skuteczny w leczeniu anorexia nervosa. Zgodnie z wytycznymi APA leki psychotropowe nie powinny być stosowane jako jedyne lub podstawowe leczenie anorexia nervosa, ale można je rozważyć w celu zapobiegania nawrotom u pacjentów z przywróconą masą ciała lub w leczeniu depresji czy zaburzeń obsesyjno-kompulsywnych.5

Było niewiele badań kontrolowanych, a większość z nich wykazała skuteczność jedynie w leczeniu zaburzeń towarzyszących, takich jak depresja i zaburzenia obsesyjno-kompulsyjne.16 Istnieją ograniczone dowody na to, że leki przeciwdepresyjne mogą pomóc w utrzymaniu przyrostu masy ciała u skutecznie leczonych chorych.17 Leki anksjolityczne mogą być pomocne przed posiłkami u chorych z anoreksją, którzy odczuwają lęk przed jedzeniem. Opublikowano kilka doniesień, w których olanzapina (Zyprexa®, Eli Lilly) była z powodzeniem stosowana u pacjentów z ciężką anorexia nervosa w celu pobudzenia apetytu i przyrostu masy ciała.

Bulimia nervosa. Bulimia nervosa ma więcej dowodów na stosowanie leków. W wielu badaniach potwierdzono skuteczność różnych leków.

Fluoksetyna. Dowody na stosowanie fluoksetyny (Prozac®, Eli Lilly) w leczeniu bulimia nervosa pochodzą z różnych opisów przypadków, badań systematycznych i podwójnie ślepych, randomizowanych badań kontrolowanych placebo. W podwójnie ślepym, kontrolowanym placebo badaniu przeprowadzonym przez Halmi i wsp. 382 pacjentów zostało losowo przydzielonych do otrzymywania fluoksetyny lub placebo w dawce 20 mg lub 60 mg dziennie przez osiem tygodni.9,10 Leczenie mniejszą dawką fluoksetyny spowodowało zmniejszenie liczby epizodów nadmiernego objadania się i wymiotów w porównaniu z placebo (odpowiednio 45 vs. 33% i 29 vs. 5%). Osoby otrzymujące 60 mg fluoksetyny miały jeszcze większą poprawę, z 67-procentową redukcją objadania się i 56-procentową redukcją wymiotów.

Inne klasy leków. Skuteczne okazały się również trójpierścieniowe leki przeciwdepresyjne, takie jak desipramina (Norpramin®, Aventis), imipramina (Tofranil®, Ciba Geigy) i amitryptylina (Elavil®, Merck Co.).11-14 Inhibitory monoaminooksydazy okazały się również skuteczniejsze niż placebo w zmniejszaniu objadania się i wymiotów u pacjentów z bulimią nervosa. Podobnie buspiron (Buspar®, Bristol Myers Squibb) był również skuteczny w zmniejszaniu binging and vomiting u pacjentów z bulimia nervosa. Badania z litem nie wykazały jednak jego skuteczności w leczeniu bulimii nervosa.15,16

Przeciwdrgawkowy topiramat (Topomax®, Ortho-McNeil Pharmaceutical) podawany w dawce od 25 do 600 mg na dobę w randomizowanym badaniu z udziałem 61 pacjentów (53 kobiety, 8 mężczyzn) z zaburzeniem objadania się (nie bulimia nervosa) znacząco zmniejszał częstotliwość objadania się i masę ciała w porównaniu z placebo (odpowiednio 94 vs. 46% redukcji, 5,9 kg vs. 1,2 kg utraty masy ciała). Jednak duży odsetek pacjentów zarówno w grupie topiramatu, jak i placebo nie ukończył pełnego 14-tygodniowego leczenia.17

Ondansetron (Zofran®, GlaxoSmithKline) (24mg/dobę), lek przeciwwymiotny, również zmniejszał częstotliwość objadania się i wywoływania wymiotów w niewielkim, kontrolowanym placebo badaniu z udziałem 29 pacjentów z bulimią nervosa.18

Zaburzenia odżywiania się. Różne klasy leków okazały się skuteczne w leczeniu zaburzeń odżywiania się. Należą do nich SSRI,19 leki przeciwpadaczkowe,17 i leki hamujące apetyt.20 Ze wszystkich tych leków najbardziej obiecujący jest topiramat.

Hospitalizacja z powodu zaburzeń odżywiania. Towarzystwo Medycyny Młodzieżowej (Society for Adolescent Medicine) opublikowało wytyczne dotyczące hospitalizacji. Zgodnie z nimi jedno lub więcej z poniższych kryteriów uzasadnia hospitalizację:21

1. Szerokie niedożywienie (masa ciała mniejsza niż 75% średniej masy ciała dla wieku, płci i wzrostu)

2. Wodnienie

3. Zaburzenia elektrolitowe (hipokaliemia, hiponatremia, hipofosfatemia)

4. Dysrytmia serca

5. Niestabilność fizjologiczna (ciężka bradykardia , hipotensja , hipotermia , ortostatyczne zmiany pulsu lub ciśnienia krwi)

6. Zahamowanie wzrostu i rozwoju

7. Powodzenie leczenia ambulatoryjnego

8. Okrutna odmowa przyjmowania pokarmów

9. Niekontrolowane binging i purging

10. Okrutne medyczne powikłanie niedożywienia (np.g., omdlenia, drgawki, niewydolność serca, zapalenie trzustki, itp.)

11. ostre stany nagłego zagrożenia psychiatrycznego (np. myśli samobójcze, ostra psychoza)

12. Diagnoza współistniejąca, która przeszkadza w leczeniu zaburzeń odżywiania (np, ciężka depresja, zaburzenia obsesyjno-kompulsywne, poważne dysfunkcje rodzinne).

Wytyczne opublikowane przez APA są podobne, ale podkreślają czynniki psychiatryczne i behawioralne wraz z czynnikami medycznymi.22

Wybór między hospitalizacją medyczną a psychiatryczną opiera się na dostępnych zasobach, stanie zdrowia i wieku pacjenta. Niezależnie od tego, czy jest to oddział psychiatryczny, czy medyczny, jednostka szpitalna musi mieć doświadczenie w leczeniu tej szczególnej populacji i powinna mieć opracowane wytyczne i protokoły. Opiekuńczy i doświadczony zespół składający się z lekarza, psychiatry, pielęgniarek, dietetyka i terapeuty są bardzo ważne dla skutecznego leczenia pacjentów z zaburzeniami odżywiania. Pacjent powinien pozostać w szpitalu, aż jego lub jej stan fizyczny stabilizuje się, stan psychiczny poprawia, a plan opieki jest w miejscu. Niestety, system zarządzania opieką zdrowotną nie zawsze na to pozwala. Jedno z badań dotyczyło wyników po hospitalizacji i wykazało, że pacjenci z zaburzeniami odżywiania, którzy pozostali w szpitalu do czasu odzyskania odpowiedniej masy ciała (90-92% idealnej masy ciała), mieli lepsze wyniki w porównaniu z tymi, którzy nie odzyskali odpowiedniej masy ciała.23 Te wyniki potwierdzają argumenty za odpowiednią długością pobytu w szpitalu w celu skutecznego leczenia zaburzeń odżywiania.

.