Od swoich początków w czternastowiecznej Florencji, renesans rozprzestrzenił się po całej Europie – płynność jego idei zmieniała się i ewoluowała, aby dopasować się do lokalnych myśli kulturowych i warunków, choć zawsze pozostając wiernym swoim ideałom.

Zbiegło się to z boomem na eksplorację, handel, małżeństwa i dyplomatyczne wyprawy… a nawet wojny. Podobnie jak w przypadku starożytnych Greków i Rzymian (od których renesans zaczerpnął tak wiele inspiracji), podbijająca armia mogła przynieść nie tylko zmianę reżimu, ale także przewartościowanie kulturowe.

Renesans zmienił świat w niemal każdy sposób, jaki można sobie wyobrazić. To był rodzaj efektu kuli śnieżnej: każdy nowy postęp intelektualny torował drogę dalszym postępom.

Włochy w XIV wieku były żyznym gruntem dla rewolucji kulturalnej. Czarna Śmierć wyniszczyła miliony ludzi w Europie – według niektórych szacunków zabiła aż co trzecią osobę między 1346 a 1353 rokiem.

Zgodnie z najprostszymi prawami ekonomii oznaczało to, że ci, którzy przeżyli, zostali z proporcjonalnie większym bogactwem: albo z powodu mniejszej liczby osób dziedziczących więcej, albo po prostu na mocy podaży i popytu – przy mniejszej liczbie dostępnych pracowników płace naturalnie wzrosły.

Na szczycie włoskiego społeczeństwa znajdowała się nowa rasa władców, pragnących zademonstrować swoje bogactwo w sposób, który ich wyróżniał. Rodziny takie jak Medyceusze z Florencji szukały inspiracji w starożytnych cywilizacjach rzymskich i greckich – podobnie jak artyści, którzy korzystali z ich mecenatu.

Włochy zostały zalane „zaginionymi” klasykami ze świata starożytnego, a artyści tacy jak Leonardo da Vinci, Botticelli, Michelangelo, Raphael i Donatello wzięli ich opowieści, bohaterów i bogów za punkt wyjścia do tworzenia niezwykłej sztuki.

Sztuka renesansowa nie ograniczała się jednak tylko do ładnego wyglądu. Stała za nią nowa dyscyplina intelektualna: rozwijano perspektywę, studiowano światło i cień, zgłębiano ludzką anatomię – wszystko w pogoni za nowym realizmem i pragnieniem uchwycenia piękna świata takim, jakim był naprawdę.

Jeśli w renesansie chodziło o ponowne odkrycie intelektualnych ambicji klasycznych cywilizacji, chodziło również o przesunięcie granic tego, co wiemy – i tego, co możemy osiągnąć.

Nawet gdy artyści tworzyli nowy, śmiały realizm, naukowcy byli zaangażowani w swoją własną rewolucję. Kopernik i Galileusz rozwinęli bezprecedensowe zrozumienie miejsca naszej planety w kosmosie, udowadniając, że Ziemia krąży wokół Słońca.

Postępy w chemii doprowadziły do powstania prochu strzelniczego, a nowy model matematyki pobudził nowe systemy handlu finansowego i sprawił, że poruszanie się po świecie stało się łatwiejsze niż kiedykolwiek.

I tak też się stało w przypadku ludzi renesansu. Kolumb odkrył Amerykę, Ferdynand Magellan poprowadził ekspedycję mającą na celu opłynięcie kuli ziemskiej.

Nawet gdy nasz świat kurczył się pod względem rozmiarów i znaczenia w kontekście naszego nowego rozumienia wszechświata, tak samo rozrastał się pod względem fizycznym, gdy odkrywano nowe kontynenty, kolonizowano nowe ziemie, odkrywano nowe kultury, których własne wierzenia i rozumienie dodawano do wielkiej intelektualnej burzy ogniowej szalejącej w Europie.

Radykalni myśliciele, tacy jak protestant Luter i humanista Erazm, przedstawili nowy sposób patrzenia na świat, który mniej zawdzięczał ślepej uległości wobec Kościoła katolickiego, a bardziej możliwościom tkwiącym w ludzkim umyśle.

Nigdy wcześniej (ani później) nie było takiego spotkania sztuki, nauki i filozofii. I nigdy wcześniej nie było takiej możliwości, aby to było tak szeroko rozpowszechnione.

Te same postępy naukowe, które rozwijał renesans, przyczyniły się również do powstania jednego z jego wielkich dziedzictw: prasy drukarskiej.

W 1440 roku Gutenberg zaprezentował światu prasę drukarską, co oznaczało, że po raz pierwszy książki mogły być produkowane masowo. Pojedyncza prasa mogła wydrukować 3600 stron dziennie, co spowodowało eksplozję literatury i idei bez precedensu w historii.

Do roku 1500 prasy drukarskie w Europie Zachodniej wyprodukowały ponad 20 milionów tomów. A do 1600 roku liczba ta wzrosła do 200 milionów.

Luther i Erasmus stali się bestsellerami – a później także poeci, dramaturdzy i powieściopisarze. Nowe idee wolnomyślicieli, matematyków i naukowców stały się dostępne dla mas, a sztuka i nauka stały się, po raz pierwszy w historii ludzkości, prawdziwie demokratyczne.

Ziarna nowoczesnego świata zostały zasiane i wyrosły w renesansie. Od opłynięcia świata do odkrycia Układu Słonecznego, od piękna Dawida Michała Anioła do perfekcji Mona Lisy Leonarda, od geniuszu Szekspira do odwagi Lutra i Erazma, poprzez zapierające dech w piersiach postępy w nauce i matematyce, człowiek osiągnął nowe wyżyny w tym burzliwym okresie.

Renesans zmienił świat. Można nawet powiedzieć, że stworzył wszystko to, co dziś znamy jako życie współczesne.

Dowiedz się więcej

Wejdź na priceless.com/Londyn i zapisz się na e-maile Priceless London

.