(dē″hī″drā′shŏn)

Aby usłyszeć wymowę audio tego tematu, wykup subskrypcję lub zaloguj się.

1. Usuwanie wody z substancji chemicznej, np. przez odparowanie powierzchniowe lub przez ogrzewanie w celu uwolnienia wody krystalizacyjnej.
SYN: ZOBACZ: odwodnienie
2. Kliniczne konsekwencje ujemnego bilansu płynów, tj. przyjmowania płynów, które nie odpowiada ich utracie. Odwodnienie objawia się pragnieniem, niedociśnieniem ortostatycznym, tachykardią, podwyższonym poziomem sodu w osoczu, hiperosmolalnością, a w ciężkich przypadkach zaburzeniami komórkowymi, delirium, upadkami, hipertermią, toksycznością leków, niewydolnością nerek lub śmiercią.

DEHYDRATION RESULTING FROM SWEATING
ETIOLOGIA
Na całym świecie najczęstszą przyczyną odwodnienia jest biegunka. W krajach uprzemysłowionych przyczyną odwodnienia są również wymioty, gorączka, choroby związane z wysoką temperaturą, cukrzyca, stosowanie diuretyków, tyreotoksykoza i hiperkalcemia. Pacjenci zagrożeni odwodnieniem to osoby z zaburzonym poziomem świadomości i/lub niezdolnością do przyjmowania płynów doustnych, pacjenci otrzymujący wyłącznie wysokobiałkowe żywienie dojelitowe, starsi dorośli, którzy nie piją wystarczającej ilości wody oraz pacjenci (zwłaszcza niemowlęta i dzieci) z wodnistą biegunką. Starsi dorośli (zwłaszcza powyżej 85 roku życia) są coraz częściej hospitalizowani z powodu odwodnienia. Odwodnienia można uniknąć i można mu zapobiec. Długotrwały post przed zabiegiem, długi czas oczekiwania na oddziałach ratunkowych lub zwiększona zależność fizyczna, np. brak możliwości nalania wody z pojemnika przy łóżku, mogą stanowić zagrożenie dla pacjenta. Osoby przebywające w domach opieki są bardziej narażone na ryzyko odwodnienia niż osoby starsze mieszkające samodzielnie, częściowo z powodu ograniczonego dostępu do płynów doustnych. Osoby starsze są również narażone na ryzyko z powodu zmniejszonej reakcji na pragnienie, spadku całkowitej ilości płynów w organizmie i pogarszającej się funkcji nerek. Do stanów klinicznych, które mogą prowadzić do hipertoniczności i odwodnienia, należą: niedobór syntezy lub uwalniania hormonu antydiuretycznego (ADH) z tylnej części przysadki mózgowej (diabetes insipidus); zmniejszenie reaktywności nerek na ADH; diureza osmotyczna (stany hiperglikemiczne, podawanie osmotycznych leków moczopędnych); nadmierna płucna utrata wody spowodowana wysoką gorączką (zwłaszcza u dzieci); nadmierne pocenie się; nadmierna utrata wody przez płuco (np. w przypadku dzieci); nadmierne wydzielanie potu (np. w przypadku dzieci). u dzieci); oraz nadmierne pocenie się bez wymiany wody.
Dehydracji nie należy mylić z deficytem objętości płynów. W tym drugim stanie woda i elektrolity są tracone w takiej samej proporcji, w jakiej występują w prawidłowych płynach ustrojowych, dlatego stosunek elektrolitów do wody pozostaje niezmieniony. W odwodnieniu podstawowym niedoborem jest woda, co skutkuje zwiększonym poziomem elektrolitów lub hipertonicznością.
PIELĘGNACJA PACJENTA
Pacjent jest oceniany pod kątem zmniejszonego turgoru skóry; suchych, lepkich błon śluzowych; szorstkiego, suchego języka; utraty masy ciała; gorączki; niepokoju; pobudzenia i osłabienia. Ustalenia dotyczące układu sercowo-naczyniowego obejmują niedociśnienie ortostatyczne, obniżone ciśnienie w układzie krążenia oraz szybki, słaby puls. Twarde stolce występują, jeśli problemem pacjenta nie jest przede wszystkim wodnista biegunka. Wyniki badań moczu obejmują zmniejszenie objętości moczu (oliguria), ciężar właściwy większy niż 1,030 i zwiększenie osmolalności moczu. Badania surowicy krwi wykazują zwiększenie stężenia sodu, białka, hematokrytu i osmolalności surowicy.
Zapobiega się ciągłej utracie wody i zgodnie z zaleceniami zapewnia się uzupełnianie wody, zwykle zaczynając od 5% roztworu dekstrozy w wodzie dożylnie, jeśli pacjent nie może przyjmować płynów doustnie. Po uzyskaniu odpowiedniej czynności nerek, na podstawie okresowej oceny stężenia elektrolitów w surowicy, do wlewu można dodać elektrolity. Pracownicy służby zdrowia mogą zapobiegać odwodnieniu poprzez szybkie leczenie przyczyn, takich jak wymioty i biegunka, mierzenie ilości przyjmowanych płynów (i w miarę możliwości ilości wydalanego moczu) u pacjentów z grupy ryzyka, zapewnienie lekkich i łatwych do przenoszenia szklanek i kubków, nauczenie certyfikowanych asystentów pielęgniarskich (CNA) i opiekunów rodzinnych zapisywania ilości przyjmowanych płynów, obserwowanie stężenia moczu u pacjentów nietrzymających moczu, oferowanie płynów w małych ilościach przy każdym kontakcie z pacjentem z grupy ryzyka, zachęcanie do spożywania większych ilości płynów (o preferowanej przez pacjenta temperaturze) podczas posiłków i między nimi oraz w porze snu (do 50 uncji lub 1500 mL/dobę, o ile nie ma innych ograniczeń), oferowanie preferowanych płynów i różnorodnych płynów (w tym mrożonych soków, owoców i warzyw bogatych w wodę) oraz ocena nadmiernej utraty płynów podczas upałów i ich uzupełnianie.