Nadnercza są sparowane gruczoły dokrewne znaleźć na szczycie nerek. Składają się one z wewnętrznej rdzenia i zewnętrznej kory, która jest z kolei podzielona na trzy strefy. Zona glomerulosa jest najbardziej zewnętrzną warstwą kory nadnerczy i jest odpowiedzialna za wydzielanie hormonów mineralokortykoidowych, które są ważne w regulacji równowagi płynów. Dalsze informacje na temat anatomii nadnerczy można znaleźć tutaj.

W tym artykule omówimy strukturę zona glomerulosa, jak również funkcje hormonów, które produkuje.

Struktura

Zona glomerulosa jest najbardziej zewnętrzną warstwą kory nadnerczy, leżącą tuż poniżej włóknistej torebki nadnerczy. Stanowi ona około 15% grubości cortex.

Komórki wydzielnicze zona glomerulosa są ułożone w owalne skupiska – jego nazwa pochodzi od łacińskiego słowa glomus, co oznacza piłkę. Te skupiska są podzielone przez łącznotkankowe pasma zwane trabeculae, które rozciągają się w dół do kory od torebki nadnercza. Dopływ krwi do komórek wydzielniczych odbywa się w obrębie tych trabeculi.

Ryc. 1 – Histologia nadnercza.

Funkcja

Podstawową funkcją zona glomerulosa jest synteza hormonów mineralokortykoidowych, które odgrywają ważną rolę w utrzymaniu równowagi elektrolitowej i wodnej w organizmie. Mineralokortykoidy są hormonami steroidowymi, a więc są syntetyzowane z cholesterolu.

Najważniejszym mineralokortykoidem jest aldosteron, który jest odpowiedzialny za kontrolę wychwytu Na+ i wydzielania K+ w kanaliku zbiorczym cewki nerkowej. Aldosteron działa w komórce kanalika w celu zwiększenia transkrypcji Na+/K+-ATPazy i ENaC (nabłonkowe kanały sodowe), promując reabsorpcję Na+ i wydalanie K+.

Następujące czynniki zwiększają szybkość wytwarzania aldosteronu w obrębie zony glomerulosa:

• Zwiększenie stężenia angiotensyny-II w osoczu
• Zwiększenie stężenia K+ w osoczu
• Zmniejszenie pH osocza (kwasica)
• Zmniejszenie ciśnienia tętniczego krwi, wykryte przez receptory rozciągania w przedsionkach

Warto również zauważyć, że wydzielanie aldosteronu odbywa się zgodnie z rytmem dobowym, przy czym wyższe poziomy są zazwyczaj uwalniane podczas snu.

Whilst all the above factors are important in the production and secretion of aldosterone, one of the most important is the plasma concentration of Angiotensin-II. Uwalnianie aldosteronu jest zatem ważną częścią układu renina-angiotensyna-aldosteron (RAAS), który ma zasadnicze znaczenie w długoterminowej regulacji ciśnienia krwi. Dalsze informacje na temat układu RAAS można znaleźć tutaj.

Ważność kliniczna – zespół Conna

Zespół Conna występuje, gdy u pacjentów rozwija się gruczolak (łagodny guz) zona glomerulosa, który wydziela nadmiar aldosteronu, prowadząc do pierwotnego hiperaldosteronizmu. Stan ten jest zwykle bezobjawowy, jednak u niektórych pacjentów mogą wystąpić skurcze mięśni, bóle głowy i senność z powodu zaburzeń elektrolitowych. Co najważniejsze, zwiększone wchłanianie zwrotne sodu i wody przez nerki prowadzi do nadciśnienia tętniczego, które zwiększa ryzyko wystąpienia u pacjenta takich chorób, jak udar mózgu i choroba niedokrwienna serca.

Zespół Conna jest zwykle leczony poprzez chirurgiczne usunięcie guza. Pacjent może również otrzymać spironolakton (antagonistę aldosteronu), aby obniżyć ciśnienie krwi i złagodzić wszelkie objawy przed operacją.

.