Streszczenie i wprowadzenie
Abstract
Cancer-related pain is a major issue of healthcare systems worldwide. Zgłoszona częstość występowania, biorąc pod uwagę wszystkie stadia choroby, wynosi 51%, a w stadiach zaawansowanych i terminalnych może wzrosnąć do 90%. W przypadku zaawansowanego raka ból jest umiarkowany lub silny w około 40-50%, a bardzo silny lub przeszywający w 25-30% przypadków.
W 1986 roku Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) opublikowała wytyczne dotyczące leczenia bólu nowotworowego oparte na trzystopniowej drabinie i praktycznych zaleceniach. Wytyczne te służą jako algorytm sekwencyjnego farmakologicznego podejścia do leczenia w zależności od natężenia bólu zgłaszanego przez chorego. Drabina analgetyczna WHO pozostaje klinicznym modelem terapii bólu. Doświadczenie zdobyte od czasu jej wprowadzenia wykazało, że natężenie bólu przy ocenie wstępnej jest istotnym czynnikiem predykcyjnym złożoności leczenia bólu i czasu do uzyskania stabilnej kontroli bólu. Te i podobne dane sugerują, że bezpośrednie przejście na trzeci stopień drabiny analgetycznej WHO jest wykonalne.
Pomimo ogromnego postępu w dziedzinie leczenia bólu i opieki paliatywnej, ból bezpośrednio lub pośrednio związany z rozpoznaniem choroby nowotworowej pozostaje nadal istotnie niedostatecznie leczony. W niniejszej pracy dokonano przeglądu aktualnych standardów leczenia bólu nowotworowego oraz zwrócono uwagę na nowe metody leczenia i techniki celowane.
Wprowadzenie
Zarządzanie bólem pozostaje wyzwaniem, głównie ze względu na jego dużą częstość występowania i pogorszenie jakości życia chorych na nowotwory. Obecnie 50% pacjentów, u których rozpoznaje się chorobę nowotworową (nawet do 90% w przypadku zaawansowanej choroby) z pewnością w jakimś stopniu doświadcza bólu, niezależnie od stadium choroby. Ale ból dotyczy nie tylko pacjentów z aktywną chorobą nowotworową; ostatnia metaanaliza wykazała, że częstość występowania bólu u osób, które przeżyły chorobę nowotworową może wynosić 33%.
W ostatnich latach badania w tej dziedzinie zdołały wyjaśnić niektóre z mechanizmów zaangażowanych w patogenezę bólu, prowadząc w ten sposób do odkrycia nowych leków lub poprawy czasu, dróg podawania lub kontroli działań niepożądanych pochodzących z silnych leków przeciwbólowych.
Opioidy są złotym standardem leczenia w umiarkowanym i silnym bólu. Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) w 1986 roku ustanowiła stopniowe podejście do leczenia pacjentów z bólem nowotworowym. Celem było dostarczenie wytycznych leczenia, które lekarze mogliby z łatwością stosować. Liczne badania wykazały, że po zastosowaniu się do wytycznych WHO 90% pacjentów jest wolnych od bólu. Te wytyczne leczenia bólu sugerują, że wybór farmakoterapii przeciwbólowej powinien być oparty na natężeniu bólu zgłaszanego przez chorego, a nie tylko na jego określonej etiologii. W wytycznych WHO morfina pozostaje fundamentem postępowania w bólu nowotworowym. U znacznej mniejszości chorych leczonych doustną morfiną (10-30%) nie uzyskuje się pomyślnego wyniku leczenia z powodu nadmiernych działań niepożądanych, nieadekwatnej analgezji lub kombinacji obu działań niepożądanych wraz z nieadekwatną analgezją. Obecnie wiadomo, że poszczególni pacjenci różnią się znacznie pod względem odpowiedzi na różne opioidy. Pacjenci, którzy uzyskują słabą skuteczność analgetyczną lub tolerancję jednego opioidu, będą często tolerować inny opioid. Wykazano, że opioidy, takie jak morfina, hydromorfon, oksykodon, fentanyl i buprenorfina, są bardzo skuteczne w łagodzeniu umiarkowanego lub silnego bólu nowotworowego.
Ostatnio rozwój nowych leków i preparatów różnych opioidów powiększył dostępny arsenał terapeutyczny i usprawnił ich podawanie, przyczyniając się do lepszej tolerancji działań niepożądanych. Zmodyfikowało to trzeci stopień analgezji, a morfina nie pozostaje lekiem pierwszego wyboru. Doświadczenie w stosowaniu drabiny WHO wykazało, że prosta zasada eskalacji od analgetyków nieopioidowych do silnych opioidów jest bezpieczna i skuteczna. Jednak rola słabych opioidów w leczeniu umiarkowanego bólu nowotworowego została zakwestionowana, a niektórzy eksperci spekulują, że ten drugi stopień drabiny mógłby zostać pominięty.
Następnie proponujemy przegląd drabiny WHO dotyczącej umiarkowanego i silnego bólu nowotworowego, a także najnowszych technologii opioidowych i ich wpływu na leczenie bólu przewlekłego i bólu przebijającego u chorych na nowotwory.
.