Yuan (waluta)

sty 14, 2022
Banknot o nominale 5 juanów emitowany przez Centralny Bank Chin w czasach republikańskich.

W 1917 roku watażka kontrolujący Mandżurię, Zhang Zuolin, wprowadził do użytku w Trzech Wschodnich Prowincjach nową walutę, znaną jako juan lub dolar Fengtien. Wyceniono go na 1,2 juana we wcześniejszych (i wciąż będących w obiegu) banknotach „drobnego pieniądza” i początkowo ustalono jego wartość na równi z japońskim jenem. Utrzymywała swoją wartość (czasami była warta nieco więcej niż jen) do 1925 r., kiedy to zaangażowanie militarne Zhanga Zuolina w pozostałych częściach Chin doprowadziło do wzrostu produkcji banknotów i spadku wartości waluty. Waluta straciła większość swojej wartości w 1928 r. w wyniku zamieszek po zabójstwie Zhang Zuolina. Fengtien yuan był emitowany wyłącznie w formie banknotów: w 1917 roku wyemitowano banknoty o nominałach 1, 5 i 10 yuanów, a w 1924 roku – 50 i 100 yuanów. Ostatnie banknoty zostały wyemitowane w 1928 roku.

Po rewolucji wzrosła liczba banków emitujących pieniądz papierowy. Do znaczących emitentów krajowych należały: „Commercial Bank of China” (dawny Imperial Bank), „Bank of China” (dawny Ta-Ch’ing Government Bank), „Bank of Communications”, „Ningpo Commercial Bank”, „Central Bank of China” i „Farmers Bank of China”. Spośród nich tylko Central Bank of China wyemitował banknoty po 1943 r. Wyjątkowo duża liczba banknotów została wyemitowana w czasach republikańskich (1911-1949) przez banki prowincjonalne (zarówno nacjonalistyczne, jak i komunistyczne).

Po rewolucji bardzo wiele banków lokalnych, krajowych i zagranicznych emitowało walutę. Chociaż emisja monet na prowincji zakończyła się w większości w latach dwudziestych, banki prowincjonalne kontynuowały emisję banknotów do 1949 r., w tym emisje komunistyczne od 1930 r. Na większości banknotów emitowanych w całym kraju widniał napis „waluta państwowa”, podobnie jak na niektórych banknotach banków prowincjonalnych. Na pozostałych banknotach prowincjonalnych widniał napis „Local Currency” (waluta lokalna). W obiegu znajdowały się one po różnych kursach wymiany w stosunku do waluty krajowej. Po rewolucji, oprócz nominałów będących już w obiegu, rozpowszechniły się banknoty o nominałach 1, 2 i 5 centów. Wiele banknotów zostało wyemitowanych w języku angielskim w gotówce (wén).

W latach trzydziestych XX wieku w Chinach pojawiło się kilka nowych walut w związku z działaniami najeźdźców japońskich. Wcześniej istniejąca, narodowa waluta yuan zaczęła być kojarzona tylko z nacjonalistycznym rządem Kuomintang. W 1935 r. rząd Kuomintangu uchwalił reformy walutowe, które ograniczyły emisję waluty do czterech głównych banków kontrolowanych przez rząd: Bank of China, Central Bank of China, Bank of Communications, a później Farmers Bank of China. Zakazano obiegu srebrnych monet juanów i zabroniono prywatnej własności srebra. Emitowane w jego miejsce banknoty znane były jako fabi (chiń. 法幣; pinyin: fǎbì), czyli „legalny środek płatniczy”. Nowa seria monet z metali nieszlachetnych rozpoczęła produkcję w 1936 roku po reformach.

Japończycy ustanowili dwa kolaboranckie reżimy podczas ich okupacji w Chinach. Na północy, „Tymczasowy Rząd Republiki Chińskiej” (chiń: 中華民國臨時政府) z siedzibą w Pekinie (Beijing) ustanowił Bank Rezerwy Federalnej Chin (chiński: 中國聯合準備銀行; pinyin: Zhōngguó liánhé zhǔnbèi yínháng). Japońscy okupanci emitowali monety i banknoty denominowane w li (chiń. 釐) (o wartości 1⁄1000 juana), fen, jiao i juanach. Emitentami były różne banki, w tym Central Reserve Bank of China (dla marionetkowego rządu w Nanking) i Federal Reserve Bank of China (dla marionetkowego rządu w Pekinie). Japończycy ustalali kursy wymiany między emisjami poszczególnych banków a emisjami nacjonalistów, ale banknoty krążyły w obiegu z różnym stopniem akceptacji wśród ludności chińskiej. W latach 1932-1945 marionetkowe państwo Mandżukuo emitowało własne juany.

Po II wojnie światowej i podczas wojny domowej, która po niej nastąpiła, nacjonalistyczne Chiny cierpiały z powodu hiperinflacji, co doprowadziło do wprowadzenia w 1948 r. nowej waluty – złotego juana. W latach 40. z powodu wysokiej inflacji pojawiły się większe nominały banknotów. W 1941 r. wprowadzono banknoty o nominale 500 juanów, a następnie 1000 i 2000 juanów w 1942 r., 2500 i 5000 juanów w 1945 r. oraz 10 000 juanów w 1947 r.

W latach 1930-1948 Centralny Bank Chin wyemitował również banknoty denominowane w złotych jednostkach celnych. Banknoty te, znane jako „banknoty złotych juanów”, krążyły w latach 40. jako normalna waluta obok juanów.

Banknoty juanów ucierpiały z powodu hiperinflacji po II wojnie światowej i zostały zastąpione w sierpniu 1948 r. banknotami denominowanymi w złotych juanach, wartymi 3 miliony starych juanów. Nie było żadnego związku między złotym juanem a złotym metalem lub monetami i ten juan również cierpiał na hiperinflację.

W 1948 roku Centralny Bank Chin wyemitował banknoty (niektóre z datą 1945 i 1946) w nominałach 1, 2 i 5 jiao, 1, 5, 10, 20, 50 i 100 juanów. W 1949 roku wyemitowano banknoty o wyższych nominałach 500, 1000, 5000, 10 000, 50 000, 100 000, 500 000, 1 000 000 i 5 000 000 juanów. Centralny Bank Chin wyemitował banknoty o nominałach 1 i 5 fen, 1, 2 i 5 jiao, 1, 5 i 10 juanów.

W lipcu 1949 roku rząd nacjonalistyczny wprowadził srebrnego juana, który początkowo był wart 500 milionów złotych juanów. Był w obiegu przez kilka miesięcy na kontynencie przed zakończeniem wojny domowej. Ten srebrny yuan pozostał de jure oficjalną walutą rządu Republiki na Tajwanie do 2000.

.

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany.