Opryszczka infekuje więcej ludzi na całym świecie niż jakakolwiek inna infekcja przenoszona drogą płciową – i rozprzestrzenia się poprzez proste równanie: Jeden partner ma wirusa. Inny partner nie ma. Każdy kontakt seksualny między tymi dwoma osobami może zainfekować niezainfekowanego.

Analny, pochwowy, oralny, palcowanie – to nie ma znaczenia; nadal możesz dzielić się robakiem. „Wszystko zależy od tego, co się z czym styka” – mówi Aaron Glatt, specjalista chorób zakaźnych i rzecznik Infectious Diseases Society of America.

Wirus najłatwiej dostaje się do organizmu przez pęknięcie skóry, jak mówi Glatt – na przykład otarcie od ostrego seksu, skaleczenie w ustach lub owrzodzenie spowodowane inną chorobą. (Posiadanie jakiejkolwiek choroby przenoszonej drogą płciową zwiększa ryzyko nabycia drugiej.) Jednak opryszczka może również przedostać się przez normalne mechanizmy obronne organizmu, zwłaszcza przez błony śluzowe w jamie ustnej, oczach, narządach płciowych lub odbycie.

Nie ma lekarstwa na opryszczkę – i chociaż ryzyko jej rozprzestrzenienia zmniejsza się z biegiem lat, nadal istnieje możliwość zarażenia partnera. Oto, co musisz wiedzieć, aby uniknąć podzielenia się więcej niż się spodziewałaś.

Sex nie jest jedynym sposobem na pozytywny wynik testu
Jeśli lekarz postawi ci diagnozę opryszczki, upewnij się, że wiesz dokładnie, co masz, mówi Glatt. Istnieje osiem typów wirusa herpes simplex. Jeden typ, HSV-2, powoduje większość przypadków opryszczki narządów płciowych. Inny, HSV-1, najczęściej powoduje zimne owrzodzenia, ale być może ze względu na cały wspaniały oral, który dajemy i otrzymujemy, typ 1 coraz częściej powoduje również infekcje narządów płciowych.

Gdyby zrobić badanie krwi każdemu Amerykaninowi, dziewięciu na dziesięciu miałoby jakieś dowody na zakażenie jednym z ośmiu typów, mówi Glatt. Ale tylko jeden na sześciu ma opryszczkę narządów płciowych.

„Zapytaj: Jaki typ opryszczki, jak się nią zaraziłem i czy jest ona przenoszona drogą płciową?” mówi Glatt. Twój lekarz powinien być w stanie odpowiedzieć ci prosto w oczy. Jeśli wynik testu jest pozytywny, ale infekcja nie dotyczy twoich narządów płciowych, są szanse, że zostałaś narażona w inny sposób – powiedzmy, ssąc tę samą zabawkę, co zarażony maluch w przedszkolu.

Jeśli masz owrzodzenia na częściach intymnych, poproś lekarza o pobranie wymazu. On lub ona może przetestować płyn z owrzodzeń na wirusa, a nie tylko szukać przeciwciał w sposób badania krwi, Glatt mówi.

Gdy te wymazy wracają pozytywne, to nie ma znaczenia, czy masz typ 1 lub typ 2, mówi. Masz opryszczkę narządów płciowych – najprawdopodobniej nabytą w wyniku kontaktu seksualnego z osobą zakażoną. Kroki mające na celu powstrzymanie jej rozprzestrzeniania się są takie same dla obu typów.

Możesz ją przekazać, nawet jeśli nie masz epidemii
Grupy czerwonych, pęcherzykowatych zgrubień służą jako znak rozpoznawczy opryszczki jamy ustnej lub narządów płciowych. Przy pierwszym zakażeniu pojawiają się one zwykle w ciągu dwóch do dziesięciu dni. Owrzodzenia mogą pękać, pokrywać się skorupą, a następnie goić się – tylko po to, by powrócić. Nawracające ogniska są najczęstsze w ciągu pierwszego roku, mówi Glatt.

Ropa, która wycieka z tych ran, zawiera miliony wirusów, mówi Philip Werthman, urolog i dyrektor Center for Male Reproductive Medicine w Los Angeles. „To najbardziej zaraźliwy czas podczas wybuchu epidemii, kiedy pęcherze wyskakują.”

Ale nawet kiedy twoja skóra jest czysta, nie jesteś poza zasięgiem. Werthman twierdzi, że nadal możesz rozsiewać wirusa. Chociaż liczba zakażeń jest mniejsza – prawdopodobnie w setkach, a nie milionach – opryszczka nadal może zarazić twojego partnera.

W rzeczywistości około 70 procent zakażeń ma miejsce podczas okresów bezobjawowych, mówi James Whiteside, położnik/ginekolog z University of Cincinnati College of Medicine.

Często występuje to wkrótce przed lub po aktywnym wybuchu epidemii. Większość ludzi odczuwa mrowienie, ból, swędzenie lub kłucie, gdy wkrótce pojawią się u nich owrzodzenia – zjawisko to eksperci nazywają „prodromem”. Jeśli będziesz unikać seksu od momentu, gdy poczujesz te objawy, aż do kilku tygodni po zagojeniu się owrzodzeń, zmniejszysz ryzyko zarażenia partnera, twierdzi Whiteside.

Kondomy działają do pewnego stopnia
Gdy nie jesteś w trakcie aktywnego wybuchu epidemii, zapakuj je. Konsekwentne stosowanie prezerwatyw zmniejsza ryzyko przeniesienia wirusa o około 30 procent, jak wynika z badania opublikowanego w Archives of Internal Medicine.

Ale oczywiście prezerwatywy mogą pęknąć i są podatne na błędy użytkownika. Nawet jeśli działają bezbłędnie, nie są tak skuteczne w walce z opryszczką, jak w walce z ciążą, mówi Glatt. Kontakt skóra do skóry przed założeniem prezerwatywy lub pomiędzy nieosłoniętymi miejscami nadal pozostawia niezakażonego partnera podatnym na zarażenie.

Kobiety narażone na większe ryzyko
Mówiąc o podatnych na zarażenie kobietach, większe powierzchnie błon śluzowych w pochwie i wokół niej zwiększają ich szanse na złapanie opryszczki. To jest szczególnie prawdziwe, gdy uprawiają seks z mężczyznami, którzy są bardziej prawdopodobne niż kobiety, aby rzucić wirusa, nawet jeśli nie mają objawów, Whiteside mówi.

W rzeczywistości, stawki przeniesienia z mężczyzn do kobiet stoją na około 10 procent, podczas gdy kobiety przekazać opryszczkę do niezakażonych mężczyzn tylko około 4 procent czasu, mówi.

Możesz dać to do siebie.
Autoinokulacja może brzmieć jak scena z nowego filmu 50 Shades – ale w rzeczywistości jest to termin określający nieczęstą, ale możliwą okoliczność ponownego zarażenia się wirusem, jak mówi Werthman.

Powiedzmy, że masz otwartą ranę i dotykasz jej rękami. Jeśli masz skaleczenie lub zadrapanie, wirus może ponownie wniknąć w skórę i spowodować powstanie bolesnych pęcherzyków zwanych bielmem opryszczkowym na palcach. Jeśli następnie dotkniesz oczu, możesz również nabawić się opryszczkowego zapalenia rogówki.

Możesz nawet zarazić inną osobę, dotykając swoich ran, a następnie podając rękę, mówi Werthman. Dlatego trzymaj ręce z dala od swoich ran, kiedy masz aktywne ognisko – lub przynajmniej umyj je lub zdezynfekuj po wszystkim.

Leki antywirusowe pomagają zmniejszyć objawy
Jeśli twoje ogniska są częste lub ciężkie, lekarz może przepisać ci leki, które tłumią wirusa i łagodzą objawy opryszczki. Zmniejsza to również szanse na rozprzestrzenianie się choroby. W rzeczywistości, codzienne dawki leku o nazwie walacyklowir zmniejszają ryzyko zakażenia partnera o około połowę, zgodnie z badaniem opublikowanym w New England Journal of Medicine.

A jeszcze skuteczniejsze opcje mogą pojawić się na horyzoncie. W niedawnym badaniu JAMA eksperymentalny lek o nazwie pritelivir zmniejszył zarówno częstotliwość występowania ognisk zakażenia, jak i liczbę dni, w których osoba zakażona przenosiła wirusa. Jednak nie jest on jeszcze dostępny w Stanach Zjednoczonych.

Badacze pracują również nad stworzeniem szczepionki na tę chorobę. W przeciwieństwie do, powiedzmy, zastrzyku przeciw grypie, który zapobiega złapaniu wirusa, ta szczepionka jest podawana ludziom, którzy już mają opryszczkę narządów płciowych.

W pierwszych badaniach, trzy zastrzyki w ciągu trzech tygodni zmniejszyły liczbę dni, w których zakażona osoba rozsiewa wirusa o około połowę w ciągu roku – potencjalnie zmniejszając również szanse na przeniesienie wirusa. Jednak może minąć wiele lat, zanim takie metody zostaną zatwierdzone przez FDA, zauważa Glatt. W międzyczasie stara, dobra monogamia – lub prezerwatywy – pozostają najlepszym rozwiązaniem.